Ο ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Σελινούντα σε υψόμετρο 432 μέτρων, απέναντι από το βράχο της σκήτης του οσίου Λεοντίου και τη νέα μονή Ταξιαρχών.
Η ίδρυση του ναού του Αγίου Νικολάου πρέπει να έχει γίνει πολύ πριν από την άφιξη του οσίου Λεοντίου στην περιοχή το 1357μ. Χ. με την πρώτη οικοδομική φάση του ναού να ανάγεται στη μεσοβυζαντινή περίοδο και περί τον 11ο αιώνα.
Ο ναός είναι κτισμένος σε επικλινές έδαφος ενώ μετά από διάφορες καταστροφές και αλλοιώσεις, αποτελείται από τον κυρίως ναό και τον κατεστραμμένο νάρθηκα. Η κάτοψη του κυρίως ναού έχει σχήμα παράγωνου παραλληλογράμμου με εξωτερικές διαστάσεις, χωρίς τις αψίδες του Ιερού, 10,30x7,40 μέτρα περίπου.
Στα ανατολικά ο ναός καταλήγει σε τριμερές ιερό βήμα με τρεις προεξέχουσες ημικυκλικές εσωτερικά και εξωτερικά αψίδες από τις οποίες, η κεντρική είναι, ως συνήθως, μεγαλύτερη και ψηλότερη από τις άλλες δύο.
 |
| Η ανατολική πλευρά του ναού |
Ο ναός στη σημερινή του μορφή είναι τρίκλιτος, και σταυρεπίστεγος με κατεστραμμένο τον νάρθηκά του.
Ο νάρθηκας σήμερα δεν είναι καθόλου εμφανής ωστόσο από δοκιμαστικές τομές που έγιναν τον Ιούνιο του 1996, φαίνεται ότι ήταν ισοπλατής με το ναό και στεγαζόμενος με ξύλινη στέγη. Στον δυτικό εξωτερικό τοίχο είναι ορατές οι οπές σε οριζόντια διάταξη που χρησίμευαν για τη στήριξη των δοκαριών της ξύλινης στέγης.
Στη στέγη του ναού διαγράφονται τα τέσσερα εγκάρσια κλίτη, πού σχηματίζουν σταυρό και καταλήγουν σε αετώματα στις αντίστοιχες όψεις. Λίγο χαμηλότερα, μονόρριχτες στέγες, με ρύσεις προς βορά και νότο αντίστοιχα, δηλώνουν την ύπαρξη τεσσάρων γωνιακών διαμερισμάτων. Ο ναός είναι αρκετά διακοσμημένος εξωτερικά με πολλά οδοντωτά γείσα σε όλες σχεδόν τις στέγες. Στη διασταύρωση των εγκάρσιων κλιτών στηρίζεται η τρουλλοκαμάρα. Πρόκειται για τυπική κάλυψη σταυρεπίστεγου ναού. Η πρόσβαση στο εσωτερικό του ναού εξασφαλίζεται από τη μοναδική σημερινή κύρια είσοδο, πού ανοίγεται στο κέντρο περίπου της βόρειας πλευράς.
 |
| Η βόρεια και δυτική πλευρά με την είσοδο του ναού |
Τα υλικά δομής πού έχουν χρησιμοποιηθεί στην κατασκευή του είναι ασβεστόλιθοι, πωρόλιθοι και πλίνθοι. Το μνημείο έχει υποστεί γενικά πολλές μετασκευές, οι περισσότερες από τις οποίες εντοπίζονται στη δυτική και τη νότια πλευρά.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου δεν πανηγυρίζει στις 6 Δεκεμβρίου όπως θα περίμεναν οι περισσότεροι, αλλά στις 13 Μαΐου.
Θεωρείτε πιθανόν ότι ο ναός του Αγίου Νικολάου, πού αποτέλεσε σίγουρα καθολικό μονής, αφιερώθηκε συγχρόνως και στη μνήμη του πατριάρχη Νικολάου Α' Μυστικού ο οποίος πέθανε στις 15 Μαΐου του 925 μ.Χ και στη μνήμη της ανακομιδής του λειψάνου του ομώνυμου αγίου.
Ο ναός του Αγίου Νικολάου είναι ένα όμορφο βυζαντινό κτίσμα που δεσπόζει στη περιοχή και είναι ορατός από τον κεντρικό οδικό άξονα που φθάνει ως την μονή Ταξιαρχών, στην απέναντι πλευρά του ποταμού Σελινούντα. Αν και ο συγκεκριμένος ναός είναι άγνωστος στους περισσότερους από τους ντόπιους, ανήκει στα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής μας μαζί με την μονή Αγίας Τριάδας στο οροπέδιο της Τράπεζας και το παλαιομονάστηρο στη σκήτη του οσίου Λεοντίου.
Υ. Γ. Ευχαριστώ θερμά τον φίλο και βυζαντινολόγο Νεκτάριο Ζάρρα για τη μελέτη των συναδέλφων του Άννας Ι. Λαμπροπούλου και Αφέντρας Γ. Μουτζάλη που έθεσε στη διάθεσή μου μέσα από την οποία αντλήθηκαν τα στοιχεία και οι πληροφορίες που αναφέρονται στο κείμενο
