Ο Άγιος Παντελεήμονας

Στο κέντρο του Αιγίου, ανάμεσα στις οδούς Κλ. Οικονόμου και Μπότσαρη και εντός οικοπέδου εκτάσεως 1.500 τ.μ. περίπου, συναντάμε τον μικρό ναό του Αγίου Παντελεήμωνος.

Ο ναός αυτός που αρχικά ήταν αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, φαίνεται πως αποτελούσε μοναστηριακό τόπο, ωστόσο στο Βενετικό κτηματολόγιο δεν συναντάμε στην περιοχή αυτή του Αιγίου ναό Αγίας Τριάδας ή Αγίου Παντελεήμωνος.

Μία εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα πάνω από τη κεντρική θύρα εντός του ναού (υπάρχει νεότερη προσθήκη νάρθηκα στη δυτική πλευρά) φέρει την εξής χαραγμένη επιγραφή:

«ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΟΥΤΟΣ Ο ΘΕΙΟΣ ΣΕ – ΒΑΣΜΙΟΣ ΝΑΟΣ ΕΚ ΒΑΘΡΩ ΕΠ Ο – ΝΟΜΑΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ – ΔΙΑ ΔΑΠΑΝΗΣ – ΤΟΠΟΥ ΤΟΥ ΔΗ – ΜΗΤΡΙΟΥ – ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΔΗΜΑΚΙ ΤΩΝ – ΑΥΤΑΔΕΛΦΩΝ ΕΚ ΠΟΛΕ ΑΘΗΝΗΣ – Α ΨΗ : ΜΑΡΤΙΟΥ Α (1708) ».

Η μαρμάρινη πλάκα που φέρει χαραγμένο το έτος κτίσης

Αν δεχθούμε πως η μαρμάρινη αυτή πλάκα βρίσκεται εκεί από τη θεμελίωση του ναού και δεν έχει μεταφερθεί από κάπου αλλού, τότε ο Άγιος Παντελεήμονας είναι όχι μόνο ο παλαιότερος ναός αλλά και το παλιότερο κτίσμα αυτή τη στιγμή μέσα στη πόλη του Αιγίου (ο αμέσως επόμενος παλαιότερος ναός του Αιγίου είναι αυτός των Αγίων Αποστόλων με έτος κτίσης το 1833). Δυστυχώς, οι τελευταίες παρεμβάσεις τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό του ναού με σύγχρονα οικοδομικά υλικά αλλά και η προσθήκη νάρθηκα, έχουν αλλοιώσει την αρχική μορφή του μικρού αυτού ναού και δεν επιτρέπουν στον επισκέπτη να αντιληφθεί την παλαιότητα του κτίσματος.

Σύμφωνα με τον Αιγιώτη ιστορικό Αριστείδη Σταυρόπουλο, το έτος 1881 στα μικρά κελιά που βρίσκονταν πίσω από το ναό, ήρθε και εγκαταστάθηκε η μοναχή Ευπραξία Ντούσα με καταγωγή από τη Σαλαμίνα, την οποία προσφωνούσαν "Κυρουλίτσα".

Η μοναχή Ευπραξία είχε ένα γιο, τον Παντελή ο οποίος πέθανε σε ηλικία 13 ετών.

Μετά το θάνατό του η μοναχή αγιοποίησε αυθαίρετα τον αδικοχαμένο γιο της, τον ονόμασε Νέο Άγιο Παντελεήμονα και  ο ναός από Αγία Τριάδα έγινε  Άγιος Παντελεήμονας.

Στη συνέχεια η Κυρουλίτσα μετέτρεψε τα κελιά σε άσυλο απόρων ενώ ένα χρόνο μετά, το 1882, δώρισε την εκκλησία και το οικόπεδο με τα κελιά, στο Δήμο Αιγίου για να ιδρυθεί εκεί  Δημοτικό Νοσοκομείο.

Μετά το θάνατό της η μοναχή Ευπραξία ενταφιάσθηκε πίσω από το ιερό του ναού (άγνωστο το έτος).

Το μνήμα της μοναχής Ευπραξίας

Σήμερα ο μικρός ναός του Αγίου Παντελεήμονα αποτελεί ιερό παρεκκλήσιο του Ι.Ν. Ταξιαρχών και εορτάζει στις 27 Ιουλίου.

Η είσοδος στο χώρο όπου βρίσκεται ο ναός

Εσωτερικό του ναού

Ι.Ν.Παναγίας Τρυπητής

Ο μεγαλοπρεπής ιερός ναός της Παναγίας Τρυπητής δεσπόζει στη παραλιακή ζώνη του Αιγίου.

 

Ο Άγιος Νικόλαος του εν Βουνένοις

Ο μικρός ναός του Αγίου Νικολάου στον ομώνυμο οικισμό βαθιά μέσα στους ελαιώνες του Βουλωμένου (ο οικισμός ανήκει στην Τοπική Κοινότητα Αιγίου).
Δυστυχώς, οι σύγχρονες και εκτεταμένες παρεμβάσεις στον ναό, δεν επιτρέπουν στον επισκέπτη να αντιληφθεί την παλαιότητα του κτίσματος.
Η μαρμάρινη πλάκα πάνω από τη κεντρική θύρα αναγράφει ως έτος κτίσης 1876 ή 1816.
Το τρίτο ψηφίο του έτους είναι έτσι χαραγμένο που δεν μπορεί να καταλάβει κάποιος αν είναι "επτά" ή "ένα".
Αν είναι το 1816 τότε μιλάμε για έναν από τους παλαιότερους ναούς στο Αίγιο αλλά και ένα από τα παλιότερα κτίσματα της περιοχής.
Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου του εν Βουνένοις εορτάζει στις 9 Μαΐου.

 

Άγιος Μελέτιος

Ο Άγιος Μελέτιος είναι ιδιόκτητος ναός και δεν ανήκει στη Μητρόπολη Κ.&Α.

Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης του Αιγίου στη συμβολή των οδών Αγίου Μελετίου και Επ.Τιμοθέου.

Χτίστηκε περίπου στο 1850 από τον Μελέτη Ξυγκάκη σε ιδιόκτητο χώρο.

Αξίζει να σημειωθεί πως το 1922 με την έλευση προσφύγων της Μ.Ασίας στη πόλη μας, ο μικρός αυτός ναός λειτούργησε ως σχολείο.

Ο ναός ήταν βασιλικού ρυθμού και ένα έξοχο δείγμα πετροκεράμινης κατασκευής. Η δυτική πλευρά του ναού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς τα δύο υπερυψωμένα κωδωνοστάσια αποτελούν εκκλησιαστική αρχιτεκτονική των Επτανήσων αλλά και της Αθήνας του 19ου αι.

Το τέμπλο της εκκλησίας αλλά και τους τοίχους κοσμούσαν φορητές εικόνες του Δημητρίου Κ.Φανέλλη.

Με το σεισμό του 1995 ο ναός υπέστη σοβαρότατες ζημιές με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος του να κατεδαφιστεί ελεγχόμενα ένα χρόνο μετά.

Έχει διασωθεί μόνο η δυτική πλευρά του ναού με τα δύο κωδωνοστάσια.

Ι.Ν.Αγίων Αποστόλων

Στο τέλος της οδού Ομαγυρίου Διός και Αγίων Αποστόλων γωνία, βρίσκεται μικρός ναός αφιερωμένος στους Αγίους Αποστόλους.
Η εκκλησία αυτή είναι και η παλαιότερη του Αιγίου. Πάνω από τη νότια θύρα του ναού, στον εξωτερικό νάρθηκα (δεξιά της φωτογραφίας), υπάρχει ενεπίγραφη εντοιχισμένη πλάκα "1833 Μ. 14". Το "Μ." αναφέρει το μήνα, Μάρτιο ή Μάιο.
Ο ναός είναι χαμηλός και απέριττος ενώ χαρακτηρίζεται από τη στενόμακρη ξύλινη στέγη.
Επίσης, η δυτική και η νότια πλευρά του ναού είναι διακοσμημένες με εξωτερικές αγιογραφίες που έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια, κάτι που συναντάμε σπάνια, κυρίως σε βυζαντινούς ναούς ναούς του 11ου,10ου αιώνα ή και παλαιότερους.

 

Ιερός ναός Αγίου Ανδρέα

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα στην ομώνυμη συνοικία (ή Γαλαξιδιώτικα) ήταν ένας μικρός ναός που αποτελούσε μετόχι της μονής Ταξιαρχών και αναφέρεται στα πρωτόκολλα καταγραφής των κτημάτων της μονής που σώζονται μέχρι σήμερα ( 27 και 86 με ημερομηνία 28/04 και 03/05 του 1834).

Επίσης, αναφέρεται στον βενετικό χάρτη της πόλης με έτος κτίσης κοντά στο 1700, ακριβώς στην ίδια θέση που βρίσκεται και ο σημερινός ναός. Στο διάστημα της τουρκοκρατίας ο ναός είχε μετατραπεί σε τζαμί.

Ο σημερινός ναός φαίνεται πως έχει ημερομηνία κτίσης τον Απρίλιο του 1893 ενώ είναι άγνωστο το πότε αποπερατώθηκε. Το σχέδιο του ναού σώζεται μέχρι σήμερα και το υπογράφει ο μηχανικός της εποχής εκείνης, Θεόδωρος Διαμαντόπουλος.

Στη νότια και βόρεια θύρα του ναού, στις αψίδες, είναι χαραγμένα τα ονόματα των πλούσιων ενοριτών που βοήθησαν οικονομικά στην αποπεράτωση του ναού, του Ηλία Βάβαλη και του Κωνσταντίνου Καρβέλα ενώ χαραγμένο δίπλα στα ονόματα είναι το έτος «1898».

Ο ναός έχει χαρακτηριστεί ως κτήριο που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία καθώς αποτελεί εξαιρετικό δείγμα νεοκλασικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα. Είναι πετρόκτιστος με ένθετα κεραμικά που έχουν διακοσμητικό ρόλο. Ο ρυθμός του είναι Βασιλική σταυρική ή σταυρόσχημη. Τα κωδωνοστάσια φέρουν κεραμικά θωράκια διάτρητα σε σχήμα κύκλου με εγκάρσιους σταυρούς.

Τέλος, το τέμπλο φέρει αγιογραφίες του Δ.Κ.Φανέλλη ενώ την υπογραφή του φημισμένου αγιογράφου φέρει και ο Παντοκράτορας στο τυφλό εσωτερικό τύμπανο του τρούλου.

Λεπτομέρειες από τον κεραμικό διάκοσμο στην ανατολική πλευρά του ναού

Η επιγραφή στη νότια πύλη

Η επιγραφή στη βόρεια πύλη

Γενικό πλάνο του ναού από την ανατολική πλευρά